U nang biểu bì ít gặp nhưng lại có khả năng gây viêm cao. Tình trạng u nang có thể phát triển lớn về kích thước và dẫn đến hoại tử mô da. Không những thế, các khối u nang còn dễ tái phát, kèm theo dấu hiệu đau nhức nên sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống. Cùng Dr.thaiha tìm hiểu để biết thêm về bệnh lý da liễu này và để có cách điều trị hiệu quả hơn.
Nội Dung
U nang biểu bì là như thế nào?
U nang biểu bì là bệnh da lành tính. Tuy nhiên, tình trạng u nang biểu bì không quá phổ biến và thường ít gặp.
Sở dĩ được gọi là u nang biểu bì là bởi các khối u có nguồn gốc từ lớp biểu bì hoặc biểu mô (lớp trên cùng) của da. Các khối u thường nhỏ, không chứa tế bào ác tính, số lượng ít và có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể.
Hiện có nhiều người nhầm lẫn giữ u nang biểu bì và u tuyến bã nhờn. Tuy nhiên đây là hai bệnh lý về da hoàn toàn khác nhau. Bởi lẽ u tuyến bã nhờn xuất hiện là do hoạt động của tuyến bã nhờn dưới da và sẽ ảnh hưởng đến sâu đến các nang lông. Do vậy, các khối u dạng này thường tập trung ở nơi có tuyến chất nhờn hoạt động mạnh.
Nguyên nhân dẫn đến u nang biểu bì
Bề mặt da (lớp biểu bì) được tạo thành từ một lớp tế bào mỏng. Các tế bào da này liên lục được tái tạo theo chu kỳ và thời gian sẽ thay đổi theo độ tuổi.
Khi các tế bào da này không được làm bong tróc và thay thế mà lại dày lên sẽ làm ảnh hưởng đến da. Lúc này, các khối u nang ở biểu bì sẽ xuất hiện với kích thước đa dạng. Từ những u nang bằng hạt kê, hạt đỗ đến u nang biểu bì to như quả bóng bàn.
Do đó, có thể xem sự bít tắc nang lông, bít tắc da là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng u nang ở lớp biểu bì. Đây cũng là lý do tại sao người trung tuổi và người già là đối tượng hướng đến của bệnh. Bởi khi càng có tuổi thì chu trình tái tạo da sẽ càng kéo dài hơn bình thường.
Những yếu tố nguy cơ khác khiến u nang xuất hiện ở lớp biểu bì gồm:
- Người bị mụn trứng cá. Thường là người sở hữu làn da nhờn.
- Người đang trong độ tuổi dậy thì với hoạt động tiết nhờn nhiều hơn.
- Người có tổn thương, xước trên bề mặt da.
- Người chăm sóc da không khoa học, không tẩy da chết thường xuyên…
Triệu chứng và biến chứng của bệnh
U nang biểu bì thường được nhận biết bằng mắt thường. Quan sát thấy bề mặt da có nổi các khối u lớn nhỏ. Có thể dùng tay để đánh giá kích thước của các khối u. Ban đầu các khối u sẽ chỉ hơi nhô cao và không gây đau đớn.
Tuy nhiên, u nang biểu bì thường sẽ không tự thoái lui. Bệnh sẽ phát triển theo thời gian với các triệu chứng bất thường như sau:
Sưng viêm: Ngay sau khi hình thành, các u nang sẽ có thể bị sưng. Nếu không được điều trị thì tổn thương sẽ bị viêm. Lúc này, bệnh nhân sẽ cảm thấy đau đớn tại vị trí bị nổi u nang biểu bì.
Vỡ các u nang: U nang gia tăng kích thước đến một mức độ nào đó sẽ tự vỡ. Lúc này, chất dịch sẽ chảy ra. Nếu không chăm sóc đúng cách thì vi khuẩn sẽ tấn công và tăng nguy cơ nhiễm trùng. U nang biểu bì lúc này sẽ dễ bị nhầm lẫn với các bệnh khác, trong đó có nhọt do tụ cầu khuẩn gây ra.
Áp xe: Các ổ áp xe hình thành nếu như u nang có thể bị nhiễm trùng nặng. Áp xe khiến cho một vùng da của bệnh nhân bị sưng, nóng, đỏ, đau đớn nhiều. Dịch bên trong ổ áp xe thường là mủ và mái. Bệnh nhân sẽ có thể bị nổi thêm hạch và sốt.
Ung thư: Bệnh nhân bị u nang biểu bì nặng có thể tiến triển thành ung thư da. Tuy nhiên, trường hợp này hiếm gặp. Mặc dù thế, bác sĩ chuyên khoa vẫn khuyến cáo người bệnh nên thăm khám và điều trị u nang sớm để tránh biến chứng của bệnh.
Các phương pháp điều trị u nang biểu bì
U nang biểu bì lành tính. Nhưng không phải vì thế mà chúng ta để cho bệnh tiến triển một cách tự nhiên. Bởi không ít trường hợp bị nhiễm trùng nặng chỉ vì xem thường các nang nhỏ ở dưới da. Chính vì thế, kho thấy da bị nổi u cục bất thường chúng ta cần chủ động thăm khám tại cơ sở y tế chuyên khoa.
U nang biểu bì không khó điều trị. Tuy nhiên, các bác sĩ chuyên khoa sẽ cần đánh giá tình trạng u nang, tình trạng sức khỏe của bệnh nhân trước khi đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Các phương pháp điều trị mà bạn có thể tham khảo như sau:
Hút dịch mủ ra khỏi u nang
Bác sĩ chuyên khoa sẽ dùng bơm tiêm vô trùng để hút toàn bộ dịch mủ ở trong các khối u nang ra. Phương pháp này khá đơn giản, dễ thực hiện và không tốn nhiều chi phí. Tuy nhiên sẽ chỉ áp dụng với các u nang chưa bị viêm và nguy cơ tái phát sẽ cao.
Rạch dẫn lưu dịch mủ ra bên ngoài
Tương tự với hút dịch mủ, bác sĩ sẽ dùng dụng cụ sắc nhọn để rạch một đường nhỏ bên trên hoặc cạnh u nang. Sau đó dùng tay tác động nhẹ nhàng bốn xung quanh để đẩy chất dịch ra bên ngoài. Do vết rạch nhỏ nên sẽ không cần khâu, vết thương cũng phục hồi khá nhanh.
Tuy nhiên phương pháp rạch dẫn lưu dịch mủ này cũng có nguy cơ tái phát vẫn cao. Chỉ áp dụng với u nang có kích thước trung bình và chưa bị nhiễm trùng.
Phẫu thuật điều trị u nang biểu bì
Với trường hợp u nang tái phát nhiều lần ở cùng một vị trí, kích thước lớn sẽ tiến hành phẫu thuật để loại bỏ toàn bộ tổ chức tổn thương. Phương pháp này nhằm ngăn ngừa tình trạng tái phát u nang.
Tuy nhiên, phẫu thuật cũng sẽ không được thực hiện nếu da của bạn bị viêm, nhiễm trùng. Bắt buộc phải điều trị viêm và nhiễm trùng trước khi làm phẫu thuật u nang. Thời gian phẫu thuật cũng sẽ kéo dài và đòi hỏi bệnh nhân phải nghỉ dưỡng nhiều nhằm giúp da được phục hồi tốt nhất.
Điều trị laser để loại bỏ u nang
Nếu bạn lo lắng việc tiểu phẫu gây đau đớn thì có thể lựa chọn điều trị laser. Năng lượng laser chọn lọc sẽ giúp kiểm soát u nang dưới biểu bì hiệu quả. Quá trình điều trị sẽ không gây tổn thương da, không đau đớn và không ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Tuy nhiên, liệu trình sẽ kéo dài đến vài buổi và cần thực hiện tại cơ sở y tế chuyên khoa.
Ngoài ra, bệnh nhân sẽ được chỉ định sử dụng kháng sinh, kháng viêm để hỗ trợ điều trị triệu chứng u nang biểu bì. Một số trường hợp sẽ cần phải dùng cả thuốc giảm đau, hạ sốt… Bệnh nhân nên tuân thủ yêu cầu chăm sóc và điều trị tại nhà của bác sĩ chuyên khoa để có kết quả khám chữa bệnh cao nhất.
Một số lưu ý khi điều trị u nang biểu bì
Với nhiều kinh nghiêm trong điều trị u nang biểu, Dr.thaiha xin đưa ra một số lời khuyên để giúp mọi người sớm điều trị thành công u nang ở biểu bì:
- Thăm khám ngay khi da có khối u bất thường. Bạn có thể sẽ phải các xét nghiệm, siêu âm cần thiết để có chẩn đoán phân biệt chính xác.
- Tuyệt đối không nặn u nang biểu bì tại nhà. Bởi hành động này sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm trùng. U nang có thể nặng hơn dẫn đến việc mổ lấy bỏ khó khăn và sẹo phẫu thuật sẽ lớn hơn.
- Để ngăn ngừa nhiễm trùng, bạn cần giữ cho u nang và vùng da xung quanh được sạch sẽ. Rửa sạch bằng xà phòng hoặc kem kháng khuẩn mỗi ngày. Không trang điểm khi da đang nổi u nang.
- Nếu u nang bị sưng tấy và đau nhức, bạn nên dùng một miếng vải ấm và ẩm chườm lên u nang 2-3 lần mỗi ngày. Việc này giúp kích thích u nhỏ hơn và mau lành hơn. Nhưng cần tác động rất nhẹ nhàng.
Để phòng tránh u nang tái phát bạn nên đảm bảo vệ sinh sạch sẽ cho làn da. Không quên tẩy trang để giúp da luôn được thông thoáng. Hạn chế tác động mạnh lên da để không gây ra tổn thương da. Có như thế thì bạn sẽ không phải đối mặt với u nang biểu bì.
Nếu bạn cần thêm sự tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa, hãy chủ động liên hệ với phòng khám Dr.thaiha nhằm có hỗ trợ chi tiết hơn. Chúc bạn luôn mạnh khỏe, tự tin và hạnh phúc!
